اپرای چین

تاریخ اپرای چین از شیوع بی بندوباری تا تجربه

در مورد سابقه اپرای چین می توان به بیش از ۲۵۰۰ سال گذشته نگاهی انداخت. فعالیت های اپرا در ابتدا از طریق آواز و رقص به نمایش درآمد. مردم خود را مانند حیوانات آرایش و تزیین می کردند وبا همراهی موسیقی ضربه ای ریتم دار، با انجام رقص نمایش اجرا می کردند. از این رو، داستان ها در نمایش دیده می شد. در دوران بهار و پاییز و دوران جنگ در تاریخ چین، تعدادی از بازیگران طنز و فکاهی به وجود آمدند و با نمایش های طنز آمیز، اشراف را سرگرم می کردند.این موارد اپرای اولیه محسوب می شود.

جامعه چین در سلسله هان با چنان سرعتی پیشرفت کرد که فعالیت های اپرای سلطنتی و مردمی وارد مرحله جدیدی شد. در سلسله هان، «صد تئاتر» شامل انواع موسیقی و رقص و آکروبات و جادوگری بسیار رایج بود که، با توجه به تنوع نمایش، به طور کلی «مهارت نمایش» خوانده می شدند. تمام نمایش‌ها در سلسله هان «صد نمایش» خوانده می شدند. هم آواز و رقص و هم آکروبات با اپرا ارتباط نزدیکی دارد.

پس از سلسله هان، به ویژه در سلسله تانگ، توسعه هنر موسیقی و رقص چشمگیر است. در سلسله تانگ، نمایش آواز و رقص مانند تا یائو نیانگ، بوا تو و دا میان در میان عموم مردم رایج بود. نقش های مشخص در این نمایش‌ها وجود داشت و داستان نسبتاً کامل در نمایش آواز و رقص دیده می‌شد که عناصر زیادی از اپرای چین محسوب می شود.

چنانچه نمایش آواز و رقص در آواز خواندن در اپراهای کنونی تأثیرات زیادی دارد، نمایش «تسان جون»، که اکثر آن از طریق گفت و گو و دیالوگ اجرا می شود، از سوی دیگر به الگوهای نمایش اپرای چین تنوع بیشتری بخشیده و قسمت گفتاری را در اپرای چین افزایش داده است. نمایش تسان جون در حقیقت نمایش خنده دار است و از نمایش طنز بازیگران در قصر سلسله چین نمونه‌برداری شده است.

نمایش تسان جون معمولاً دو نقش دارد: تسان جون شخصی است که مرتکب جنایت می‌شود و نقش در نمایش مورد تمسخر قرار می گیرد و هنر تسانگ هو شخصیت مسخره کننده در این نمایش است. نمایش تسان جون پس از سلسله تانگ کم کم رایج شد، به طوری که در ابتدا در کاخ سلطنتی و سپس در میان عموم مردم گسترش یافت. در عین حال، تعداد بازیگران نیز بیش از دو تا شد و موضوع آن همچنین از تمسخر جنایتگر به واکنش زندگی روزمره مردم عمومی گسترش یافت.

در سلسله سونگ، نمایش «زا جو و نان شی»، که ابتدایی ترین اپرای کامل محسوب می شود، به وجود آمد. در آرامگاه با نقش های طراحی شده خانوادهٔ دونگ، که در شهر هوو ما شی استان شان شی کشف شده است، در دیوار شمال این آرامگاه، یک سکوی نمایشی کوچک وجود دارد و پنج بازیگر سفالی به نقش های نمایشی شنگ، دان، جینگ، موا و چوو روی صحنه دیده می شود.

این در حقیقت اسناد واقعی برای فعالیت‌های اپرا در سلسله سونگ و کشور چین محسوب می شود. علاوه بر آن، محل نمایش در سلسله سونگ نیز به طور اساسی و عمده‌ای پیشرفت کرده است و به ویژه، رونق یافتن محل‌های تفریحی با تلفظ چینی «گو لان وا شه» پوشش هنرهایی مانند نمایش زا جو و نان شی را تأمین می کرد.

در عین حال، هنر گفتاری و آواز خواندن، که در زمان میانی و اواخر سلسله تانگ رونق یافت، در دو زمینه، تکامل اپرای چین را توسعه داد. ادبیات هنر گفتاری و آواز خواندن تأثیر مستقیم در خلاقیت درام‌نامه دارد و موسیقی هنر گفتاری و آواز خواندن در تشکیل سبک‌های آواز خواندن در اپراهای مختلف تأثیرگذار است. در سلسله یوان، با اشاره به رونق نمایش زا جو، اپرای چین به طور گسترده توسعه یافت و شکل دیگری گرفت،درمورد اپرای پکن بیشتر بدانید

نمایش زا جو در سلسله یوان به دنبال آداب و رسوم و روش های دیرینه هنر نمایشی در سلسله هان و تانگ، با ترکیب موسیقی و رقص، و گفتار طنز و آکروباسی، روش نمایش سیستماتیک و قابل تماشایی را تشکیل داد. با استقبال عموم مردم از نمایش زا جو در سلسله یوان، اندازه گروه‌های نمایشی نیز زرگ تر و نقش نمایشی ساده نیز دقیق تر شده است. برای مثال، درباره نقش دان، این نقش به دان اصلی، دان کوچک، دان پیر و غیره تقسیم شده است. تقسیم بندی نشان دهنده تخصصی‌تر شدن و در عین حال ارتقای سطح نمایش‌هاست.

نمایش زا جو در سلسله یوان نه تنها نمایشی بر روی صحنه است، خلاقیت درام‌نامه نیز افتخار آفرین است. در طول کمتر از صد سال، تعداد زیادی از درام‌نویسی‌ها و آثار نمایش زا جو به وجود آمد.

ژونگ سی چنگ (حدود ۱۲۷۹- حدود ۱۳۶۰ م)، دانشمند سلسله یوان، در کتاب لو گوی بو فهرست تمام ۴۵۲ مورد نمایش زا جو اسم دار و ۱۵۲ نفر از درام‌نویسان را ثبت کرد. در میان درام نامه‌نویسان فراوان اپرای چین، گوان هان چینگ، ماژی یوان، ژن گوانگ زو و بای پو شهرت بیشتری داشتند که این چهار نفر «چهار ملک درام‌نویس در سلسله يوان» خوانده می شوند. شایان ذکر است که گوان هان چینگ معروف ترین آن‌ها بود.

درام نویس گوان هان چینگ (حدود ۱۲۲۰-۱۳۰۰ م) در تمام عمر خود بیش از شصت اثر نمایش زا جو نوشت که تنها هجده اثر آن به جای مانده است که بی عدالتی دوو آ شهرت بیشتری دارد و علاوه بر آن، آثار تاریخی مانند دان دائو هوی و شی شو منگ نیز مشهور است. سوژه و سبک‌های آثار نمایشی خلق شده از سوی گوان هان چینگ بسیار گسترده و متنوع است که هم کمدی و تراژدی است و هم حماسه و هم داستان عاشقانه.

آثار نمایشی گوان هان چینگ دارای ارزش های برجسته، داستان فشرده و ترتیب های جذاب است که شخصیت‌های نقش بسیار ظاهر و روشن است. نقش «دوو آ» در درام بی عدالتی دوو آ یکی از نمونه های این آثار به شمار می رود. گوان هان چینگ به خوبی از زبان استفاده می‌کرد و با بهره‌گیری از شعرها و ادبیات مردمی، با زبان معمولی و ساده، آوازهایی را به درام می نوشت که هم مقررات ادبیات سنتی چین را رعایت می کرد و هم موقعیت و شخصیت نقش‌ها در درام را به نمایش می گذاشت.

در سلسله های مینگ و چینگ، «چوان چی» – درام منظوم – به یکی از الگوهای مهم درام و تئاتر تبدیل شده است. درام چوان چی سلسله های مینگ و چینگ، در مقایسه با نمایش زا جو در سلسله یوان در زمينه ترتیبات، گسترده و فراوان‌تر است و در زمینه موسیقی، مقررات بیشتری دارد.

اکثر نویسندگان درام چوان چی دانشمندان بودند و کسب زیبایی موسیقی تلاش می کردند. در آن زمان  وی لیانگ فو (۱۴۸۹-۱۵۶۶)، اهل شهر تای تسانگ استان جیانگ سو، سبک آواز خواندن لطیف و ظریف «سو جو» را خلق کرد که یک روش جدید موسیقی برای اپرای چین فراهم می آورد.

از آن به بعد، آثار درام چوان چی خلق شده از سوی دانشمندان از موسیقی سبک سو جو الگوگیری کرده است. درام چوان چی در هنگام اجرای نمایش با سبک آواز خواندن سو جو «کون چو» خوانده می شود که اظهارات ادبی و ویژگی های موسیقی آن با سلیقه دانشمندان سازگار است.

به این سبب، کون چو طرفداران زیادی به خود جلب و موقعیت فرهنگی خاصی در تاریخ چین ایجاد کرد که همچنان «یا این» – درام ادبی – خوانده می شود.

درام چوان چی در سلسله های مینگ و چینگ به علت خلق اثر مو دان تینگ، به اوج هنری رسید. مو دان تینگ داستان عاشقانه زنی به اسم دو لی نیانگ و مردی به اسم ليو منگ می را بیان می‌کند که این درام خیلی زود به نماینده آثار کون چو تبدیل شد و تا کنون میان عموم مردم رایج شده است. حتی امروزه، مو دان تینگ همچنان نماینده نمایش کون چوست. هنرمندان، نسل‌به‌نسل، این اثر را بر روی صحنه می برند و بر اساس آن، همه زمینه های اثر مو دان تینگ از جمله سبک آواز خواندن موسیقی، اندام بازیگران و کیفیت نمایش به بهترین سطح رسیده است.

اپرای کون چو: ظرافت و لطافت تا حد ممکن

اپرای کون چو یکی از قدیمی‌ترین درام‌ها و اپراهای چین است که اوایل «کون شان چیانگ» (لهجه منطقه کون شان استان جیانگ سو) خوانده می شد. این اپرا در پایان سلسله يوان و اوایل سلسله مینگ در منطقه کون شان استان جیانگ سو به وجود آمد که همراه با «های یان چیانگ» (لهجه منطقه های یان استان جيه جیانگ)، «یو یائو چیانگ» (لهجه يو يائو استان جيه جیانگ) و «یی یانگ چیانگ» (لهجه یی یانگ استان جیانگ شی) «چهار لهجه سلسله مینگ» خوانده می‌شود.

کون شان چیانگ در ابتدا تنها آواز مردمی‌ای بود که در منطقه سو جو رواج داشت و تا زمان وان لی در سلسله مینگ با مرکز شهر سو جو، به جنوب رودخانه یانگ تسه و شمال رودخانه چیان تانگ جیانگ گسترش یافت. پس از آن، وارد شهر پکن شد و به پرنفوذترین اپرای چین از سال های میانی سلسله مینگ تا سال های میانی سلسله چینگ تبدیل شد.

موسیقی کون چو لطیف و سرشار از ذوق، خوش آهنگ و گوش نواز است که «شویی موا دیائو» خوانده می شود. نمایش نامه اپرای کون چو نیز همچنین بسیار منظم و مرتب، خوش زبان و زیباست.

ترکیب عالی موسیقی و نمایش‌نامه باعث استاندارد شدن اپرای چین شد. با توجه به آنکه ریشه اپرا در میان عموم مردم است، استاندارد شدن اپرا موقعیت پایین آن را تغییر داده است. روند بازاری شدن اپرا باعث به وجود آمدن گروه‌های اپرای تخصصی شد. در عین حال، برخی از مقامات و دانشمندان خودشان درس‌های آموزشی تشکیل می دادند و بازیگران را تربیت می کردند و برخی از آنان خودشان مهارت نمایش را به بازیگران می‌آموختند و بر این اساس، اپرای کون چو لطیف‌تر شده و نمایش صحنه ای، نمایش نامه و موسیقی به خوبی ترکیب شده‌اند و برتری های یکدیگر را بهتر به نمایش درآورده‌اند.

در چند صد سال گذشته، اپرای کون چو از نظر موسیقی سنتی، رقص و ادبیات، به نمونه فرهنگی زیبا و سرشار از ذوق چینی تبدیل شده است. با وجود آنکه بازیگران نمایش‌ها هنوز مورد تبعیض جامعه قرار می گیرند، جایگاه هنر درام و اپرا، به علت گرفت. چین یکی از نوزده کشوری است که برای نخستین بار این جایزه را کسب کرده است.

درمورد اپرای پکن بیشتر بدانید